KAYNAK GÖSTERMEME

HABERCİLİKTE “İNTİHAL” SUÇU

Bir gazetedeki, dergideki ya da internet sitesindeki herhangi bir haberi, köşe yazısını ya da resmi kaynak göstermeksizin yeniden yayımlamak suç mudur? Kaynak göstererek yayınlamak bizi bu suçtan kurtarır mı? Ne kadarını yayınlamak suç, ne kadarını yayınlamak suç değildir? Kaynak göstermenin biçimi nasıl olmalıdır?

“ATLATMA” YA DA “ÇALINTI” HABERCİLİK

Habercilikte özel ya da “atlatma” haber nasıl bir “başarı” göstergesi ise, “başarısızlığı” örtmenin yolu da ahlak ve hukuk dışı olarak “çalmaktan” geçer. Bu nedenle birinin atlatma haberi, diğerinin bilmeyenler için atlatma gibi görünen çalıntı haberi olabilir.

Bu konudaki medyada görünen tartışmaya bakıldığında kimi durumlar dikkati çeker. Birinin özel haberini, diğeri özetleyerek “sanki kendi haberiymiş” gibi yayınlar. Birinin fotoğrafını ya da karikatürünü diğeri izin almadan ve kaynak göstermeden “hiç çekinmeden” yayınlar. Birinin video görüntüsü, diğerinin ya da diğerlerinin haber malzemesi olur, tekrar tekrar yayınlanır. İnternet haber sitesinde yayınlanan “özel haber”, ertesi gün bütün gazetelerin sayfalarını süsler. Günlük gazetelerdeki haber konuları bir hafta sonra dergilerde sayfa sayfa yer alır. Ve bütün bunlar olurken, ilk yayınlayanın kim olduğu, eser sahibi ve yayıncının adı duyurulmaz.

Bir yayın organında çıkmış ya da bu sayede gündeme düşmüş herhangi bir konuyu işlemekle, birinin eserini çalmak ya da çabasına saygı duymak ve atıfta bulunmak arasında ince bir ayrım vardır. Bu “incelik” daha çok akademik çalışmalarla gündeme gelen “kaynak göstermeme” ya da “intihal” sorununun habercilik mesleğinde de tartışmalı hale getirir.

Haber, fotoğraf ya da görüntü hırsızlığı olarak özetlenebilecek bu suç, haber ajanslarından, internet haber sitelerinden, televizyonlardan, radyolardan, gazetelerden ya da dergilerden alınan içerik ya da eserlerin “mahreç kullanılmadan” ya da kaynak gösterilmeden ve de izinsiz bir şekilde yeniden yayınlanmasını kapsar. ( Prof. Dr. E. YÜKSEL)