Sansürün kaldırılması ve basın bayramı

Bugün 24 Temmuz 1908. Türk basınından sansürün kaldırılması ve basın bayramı. Hem gazete, hem televizyonda habercilik yapan gazetecileri hatırlamak ve onların çalışmasına dikkat çekmek için de ülkemizde “Gazeteciler ve Basın Bayramı” kutlanıyor. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, 1946 yılında kurulduğunda gazeteciler için bir gün belirlenmesi için çalışmalar başlatıldı. Fatih Rıfkı Atay, daha önce çıkan gazetelerin çeşitli sebeplerden dolayı ilk gazete sayılmayacağını öne sürerek, Akşam gazetesinde 24 Temmuz’u ortaya attı. 24 Temmuz, II. Meşrutiyet döneminde yani 1908’de anayasanın yeniden yürürlüğe girmesinden hemen sonra çıkan gazetelerin, gazeteciler tarafından sansür memurlarına gösterilmeden çıkarılmış olduğu gün olduğu için kabul gördü. O tarihten itibaren de 24 Temmuz, Basın Bayramı olarak belirlendi. 1908’in yaz ayları 2. Abdülhamit için zor geçiyordu.. Selanik’ten yayılan İttihatçı isyanını ne Şemsi Paşa bastırabilmişti ne Müşir Osman Paşa. Binbaşı Enver Bey ve adamları dağlardaydı.. Ayaklanmanın 40. gününde Abdülhamit geri adım attı.. Bir başka açıdan da ileriye doğru atılmış bir adımdı bu: 24 Temmuz 1908’de 2. Meşrutiyet ilan edildi. Osmanlı Matbuat Cemiyeti adıyla örgütlenmiş gazetecilerin büyük bölümü meşrutiyeti sevinçle karşıladılar. Sansürün karşısına dikilebileceklerdi artık. 1876’dan kalma sansür kararnamesini uygulatmayacaklardı. Yani sansür memurları yayından önce gazeteleri kontrol edemeyecekti.. Meşrutiyetin ilan edildiği günün gecesinde İKdam gazetesinin sahibi Ahmet Cevdet ile Sabah Gazetesi sahibi Mihran Efendiler, gazete provalarını görmek için gelen sansür memurlarını aynı sözlerle geri çevirdiler: gazeteler hürdür, sansür yasaktır. 25 Temmuz 1908 sabahı dağıtılan gazeteler farklıydı artık. Uzun yılların ardından ilk kez sansür memurlarının değil gazetecilerin tercihlerine göre basılmışlardı. Özgürce yayımlanan gazetelere halkın ilgisi de büyük oldu. Bazı gazeteler satışlarını 2 binlerden 5 binler düzeyine çıkardı. Fiyatı 10 kuruş olan İkdam karaborsada yarım liraya ktadar alıcı bulabildi. Bir ay içinde 200 yeni gazete için yayın hakkı alındı. 24 Temmuz bir anlamda gerçek gazeteciliğin patlama yaptığı gündü. Bu nedenle 24 Temmuz Cumhuriyet Dönemi’nde Türk basınından sansürün kaldırılması ve basın bayramı olarak ilan edildi. Daha sonra kutlamalar “geleneksel gazeteciler günü” adı altında yapılmaya başlandı. Türkiye’deki basın kuruluşları zaman zaman 24 Temmuz 1908 öncesini hatırlatan dönemlerden geçtiler ama 24 Temmuz simge olarak önemini hiç kaybetmedi.